Η επιληψία είναι μία νόσος που εμφανίζεται σε όλες τις ηλικίες, επηρεάζει και τα δύο φύλα και εμφανίζεται με διάφορες μορφές και ειδικά επιληπτικά σύνδρομα. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας υπολογίζεται ότι περίπου 50 εκατομμύρια άτομα πάσχουν από επιληψία, αριθμός που παρόλα αυτά δεν έχει εξαλείψει το κοινωνικό στίγμα, τις προκαταλήψεις καθώς και τις λανθασμένες αντιλήψεις που υπάρχουν στη συγκεκριμένη ασθένεια.
Ας ανατρέξουμε λοιπόν σε μερικά από τα πιο συχνά «κλισέ» όσον αφορά την επιληψία, έτσι ώστε να βοηθηθούν τόσο οι ίδιοι οι ασθενείς, όσο και το κοντινό τους περιβάλλον προς καλύτερη διαχείριση της ασθένειας.
1. Έκανα μια επιληπτική κρίση… Αυτό σημαίνει πως έχω επιληψία;
Θα πρέπει να διαχωριστεί η επιληπτική κρίση από την ασθένεια της επιληψίας. Σύμφωνα με τα παγκόσμια στοιχεία το 10% των ανθρώπων μπορεί να εμφανίσει μία επιληπτική κρίση κατά τη διάρκεια της ζωής τους, χωρίς αυτό να σημαίνει πως θα εξελιχθεί σε επιληψία. Εξάλλου, υπάρχουν περιπτώσεις που η κρίση προκαλείται από συγκεκριμένους παράγοντες (π.χ. κατάχρηση ή απόσυρση από το αλκοόλ / ναρκωτικές ουσίες, στα πλαίσια λοίμωξης π.χ. μηνιγγίτιδας, λόγω κάποιου τραυματισμού ή όγκου του εγκεφάλου κ.τ.λ.). Σε κάθε περίπτωση η γνώμη του ειδικού νευρολόγου θα καθορίσει σε ποια κατηγορία βρίσκεται ο κάθε ασθενής που εμφάνισε την πρώτη του κρίση.
2. Η επιληπτική κρίση εμφανίζεται μόνο με σπασμούς;
Υπάρχουν διάφορες μορφές εκδήλωσης μιας επιληπτικής κρίσης. Μπορεί να υπάρχουν γενικευμένοι σπασμοί του σώματος, ίσως και με απώλεια ούρων ή κοπράνων, ή/και δάγκωμα της γλώσσας (μια τυπική εικόνα για την πλειοψηφία των ανθρώπων), αλλά υπάρχουν και κρίσεις που δεν συνοδεύονται από τα κραυγαλέα αυτά συμπτώματα παρά μόνο από μια διαφορετική αίσθηση του ίδιου του ασθενή (π.χ. μούδιασμα, μυρμήγκιασμα), χωρίς να γίνεται καν αντιληπτός από το περιβάλλον του. Άλλοι ασθενείς εμφανίζουν διαταραχές στην όρασή τους, οσφρητικές ψευδαισθήσεις, αλλαγή στην συμπεριφορά τους, πάντα στα πλαίσια εκδήλωσης μιας επιληπτικής κρίσης. Όπως γίνεται αντιληπτό το φάσμα των εκδηλώσεων είναι ευρύτατο και απαιτείται εξειδικευμένος νευρολογικός έλεγχος για την ακριβή εκτίμηση κάθε συμπτώματος.
3. Οι σπασμοί εμφανίζονται μόνο σε κάποιον που έχει επιληψία;
Η εμφάνιση σπασμών δεν παρατηρείται αποκλειστικά στην επιληψία. Μπορεί να εμφανιστεί στα πλαίσια διαταραχών του σακχάρου (π.χ. υπογλυκαιμία), διαταραχών της οξυγόνωσης του εγκεφάλου (χαμηλό οξυγόνο), ακόμα και ως εκδήλωση καθαρά ψυχιατρικών παθήσεων (ψευδοκρίσεις). Είναι πολύ σημαντικό σε κάθε περίπτωση να γίνεται εκτεταμένος έλεγχος προς αποσαφήνιση της πραγματικής αιτιολογίας.
4. Αν έχω επιληψία μπορώ να οδηγώ;
Η ελληνική νομοθεσία σε εναρμόνιση με τις ευρωπαϊκές οδηγίες αναφέρει πως οι ασθενείς με επιληψία δεν θα πρέπει να οδηγούν εκτός και αν είναι χωρίς κρίσεις για τουλάχιστον δύο χρόνια (με την φαρμακευτική τους αγωγή), έχοντας επίσης και φυσιολογικό ηλεκτροεγκεφαλογραφικό έλεγχο. Είναι σαφές πως θα πρέπει να υπάρχει συνεργασία και εμπιστοσύνη μεταξύ ασθενούς και θεράποντα ιατρού, έτσι ώστε ο κάθε ενδιαφερόμενος να ενημερωθεί για τους κινδύνους που ενέχει η μη συμμόρφωση στις παραπάνω οδηγίες, τόσο για την σωματική ακεραιότητα του ίδιου όσο και για την αποφυγή πρόκλησης τροχαίου ατυχήματος.
5. Αν βρεθώ μπροστά σε μια επιληπτική κρίση τι πρέπει να κάνω;
Δυστυχώς δεν έχει εξαλειφθεί έως σήμερα η λάθος αντίληψη πως αν κάποιος εμφανίσει μια επιληπτική κρίση (ιδίως με γενικευμένους σπασμούς) θα πρέπει να του δώσουμε να δαγκώσει κάτι για να μην γυρίσει η γλώσσα, ή να τραβήξουμε έξω τη γλώσσα του με κάθε τρόπο, ή να βάλουμε κάτι μεταλλικό στο χέρι του κ.τ.λ.
ΜΥΘΟΣ! Το μόνο που μπορεί να πετύχουμε είναι να τραυματίσουμε τον ασθενή ή να τραυματιστούμε οι ίδιοι. Κύριο μέλημα στην περίπτωση αυτή είναι να τοποθετήσουμε τον ασθενή στο πλάι, να προστατέψουμε το κεφάλι (π.χ. τοποθετώντας κάτι μαλακό από κάτω) και να απομακρύνουμε οτιδήποτε μπορεί να τον τραυματίσει κατά τη διάρκεια της κρίσης.
Η ψυχραιμία και η αναζήτηση ιατρικής βοήθειας είναι μείζονος σημασίας σε κάθε περίπτωση.
